Terkibi Bent Nazım Şekli, Özellikleri, Örnekleri

• Bent sayısı, 5-10 arasında değişir.
• Her bent, 10-20 beyitten oluşur.
• Bentleri oluşturan dizeler genelde gazeldeki gibi uyaklanır.
• Her bendin sonunda bir vasıta beyti bulunur.
• Vasıta beyti, her bendin sonunda değişir ve mutlaka bentten ayrı olarak kendi arasında uyaklanır.
• Bentler beyitlere ayrılarak sıralanır.
• Vasıta beytinin üstündeki beyitlerin tümüne terkibhâne denir.
• Felsefi ve sosyal düşünceler, zamandan yakınmalar, mersiyeler (ağıtlar)… terkib-i bent biçiminde yazılabilir.
• Baki’nin “Kanuni Mersiyesi” terkib-i bent biçiminizde yazılmıştır.
• Bağdatlı Ruhi ve Ziya Paşa bu nazım biçiminin usta şairlerindendir.

Terkibi Bent Örneği

Terkib-i Bent (Tamamı 12 benttir)
(1)
Pek rengine aldanma felek eski felektir a
Zira feleğin meşreb-i nâ-sâzı dönektir a

(2)
Ya bister-i kemhada ya virânede can ver b
Çün bây ü gedâ hâke beraber girecektir a

(3)
Allah ‘a sığın şahs-ı halimin gazabından c
Zira yumuşak huylu atın çiftesi pektir a

(4)
Yaktı nice canlar o nezâketle tebessüm ç
Şirin dahi kasdetmesi cana gülerektir a

(5)
Bed asla necabet mi verir hiç üniforma d
Zer-düz palan ursan eşek yine eşektir a

(6)
Nush ile uslanmayanı etmeli tekdir e
Tekdir ile uslanmayanın hakkı kötektir a

(7)
Nâ-dânlar eder sohbet-i nâ-dânla telezzüz f
Divanelerin hem-demi divâne gerektir a

(8)
Afv ile mübeşşer midir eshab-ı merâtib g
Kanûn-ı cezâ âcize mi has demektir a

(9)
Milyonla çalan mesned-i izzetle ser-efrâz ğ
Birkaç kuruşu mürtekibin cây-ı kürektir a

(10)
İman ile din akçedir erbâb-ı gınâda h
Nâmusu hamiyyet sözü kaldı fukarada h

(Ziya Paşa)

Açıklamalar:
• Uyaklanışın gazeldeki gibi olduğuna dikkat ediniz.
• 1 ‘den 9. beyte kadar olan kısım terkib-hâne adını alır.
• 10. beyit, vasıta beytidir. Bu beytin uyaklanışı diğerlerinden farklıdır.
• 1 ‘den 10. beyte kadar olan kısım 1 benttir.
• Ziya Paşa’nın terkib-i bendinin tamamı 10’ar beyitlik 12 bentten oluşur.
• Ziya Paşa, bu terkib-i bendi Bağdatlı Ruhi’ninkine nazire (benzeyen eser) olarak yazmıştır.